Jednym ze sposobów na udane życie jest umiejętne radzenie sobie ze stresem. To nie sam stres jest niebezpieczny dla człowieka, ale to jak na niego reagujemy!! Bardzo często stres jest wywoływany poprzez negatywne myślenie. Jeśli interpretujesz nową sytuację myśląc „Na pewno sobie nie poradzę”, wtedy istnieje znacznie mniejsza szansa na efektywne zadziałanie, niż gdy postrzegasz nową sytuację jako taką, z którą można sobie poradzić.
STRESOR
⇓
OCENA SYTUACJI
na podstawie
wcześniejszych doświadczeń
⇓
POZYTYWNA
Pozytywne emocje
⇓
Znalezienie sposobów
Poradzenie sobie ze stresem
⇓
NEGATYWNA
Nieprzyjemne emocje
⇓
Znalezienie powodów
Porażka w sytuacji stresowej
Reakcje fizyczne organizmu na nagły stres:
-
zwężają się naczynia krwionośne skóry, mięśni szkieletowych, mózgu i narządów wewnętrznych;
-
rozszerza się źrenica, a mięśnie rzęskowe akomodują oko do widzenia na odległość;
-
nasila się pocenie;
-
rozszerzają się oskrzela;
-
skóra i owłosienie ciała wytwarzają „gęsią skórkę”;
-
wzrasta częstość uderzeń i siła skurczów serca;
-
gruczoły nadnerczy pobudzają wydzielanie adrenaliny, zwiększając ilość glukozy we krwi i tempo akcji serca oraz podnosząc ciśnienie krwi;
-
zmniejsza się perystaltyka przewodu pokarmowego;
-
wątroba uwalnia glukozę do krwiobiegu;
-
zmniejsza się wydzielanie soku trzustkowego;
-
zmniejsza się wydzielanie soków trawiennych;
-
rozszerzają się naczynia krwionośne w zewnętrznych narządach płciowych;
-
zamyka się zwieracz odbytu;
-
zamyka się zwieracz cewki moczowej zamyka się;
-
rozkurcza się pęcherz moczowy.
Objawy stresu długotrwałego:
Biologia: bladość, pocenie się, przyspieszone bicie serca, napięcie mięśni, zmiany ciśnienia krwi, odpływ krwi do mięśni, suchość w ustach i gardle, częste oddawanie moczu, ból pleców, szyi i innych części ciała, zaburzenia menstruacji, niestrawność, bóle głowy, częste przeziębienia i inne pospolite dolegliwości, bezsenność
Sprawność poznawcza: luki w pamięci, zapominanie, niemożność skoncentrowania się, ogólny brak zainteresowań, obsesyjne trzymanie się pewnych pomysłów.
Emocje: lęk, rozdrażnienie, depresja, zamykanie się w sobie, nerwowość, złość, zakłopotanie.
Zachowania: trudności z mówieniem, impulsywność, drżenia, tiki nerwowe, wysoki i nerwowy śmiech, zgrzytanie zębami, częstsze uleganie wypadkom, intensywne palenie papierosów, picie alkoholu, zażywanie leków
i narkotyków, zmiany w odżywianiu, pojawienie się nerwowych zachowań.
Filozofia życiowa: bezradność, kwestionowanie wartości, bezosobowe podejście do wykonywanych zadań, zobojętnienie.
Symptomy fazy wyczerpania:
-
Rozstrojenie emocjonalne, bezsenność, brak apetytu, uczucie zmęczenia, ponury nastrój, depresja.
-
Nadużywanie leków: pastylek nasennych, witamin, środków przeciwbólowych, środków uspokajających.
-
Objawy zaburzeń układu krążenia: wzrost ciśnienia krwi, przyspieszony rytm serca, choroby serca.
-
Problemy z oddychaniem i objawy alergii.
-
Zaburzenia przewodu pokarmowego
Niezwykle ważne jest abyś zdał sobie sprawę, że jesteś odpowiedzialny za swój własny poziom stresu. Bardzo często jest on związany ze sposobem w jaki myślisz o świecie.
Naucz się kontrolować poziom stresu – zwiększać go gdy potrzebujesz pobudzenia i obniżać, gdy czujesz się nim przytłoczony
TYP OSOBOWOŚCI A REAKCJA NA STRES
Wyodrębniono pewien typ osobowości, szczególnie podatny na niszczące oddziaływanie stresu. Jest on znany jako Typ A i charakteryzuje się przewagą następujących zachowań:
-
Myślenie równoległe (grasz na kompie, rozmawiasz z dziewczyną/chłopakiem a myślisz o szkole);
-
Poczucie winy w czasie odpoczynku, w skrajnych przypadkach nerwica niedzielna;
-
Niedostrzeganie ważnych, interesujących, lub ładnych przedmiotów w otoczeniu;
-
Koncentracja na MIEĆ w przeciwieństwie do BYĆ;
-
Chroniczne poczucie presji czasu;
-
Rywalizacja z innymi ludźmi o tym samym typie osobowości;
-
Przekonanie, że wszelkie sukcesy wynikają z robienia pewnych rzeczy szybciej od innych.
Alternatywa, czyli Typ B:
-
Nieobecność symptomów przedstawionych wyżej;
-
Brak poczucia presji czasu i związanej z tym niecierpliwości;
-
Brak wrogości i przymusu mówienia o swoich osiągnięciach;
-
Jeżeli gra lub rywalizacja to dla zabawy, a nie wykazania swojej przewagi;
-
Umiejętność odpoczywania bez poczucia winy i pracy bez podniecania się.
Pisząc osobistą historię stresu łatwo możesz zauważyć, jak duży wpływ na jej przebieg i zakończenie leży po Twojej stronie.
Wasz psycholog Ewik